سازه های بنایی قدیمی ترین سازه ها هستند. این سازه ها با استفاده از واحدهای بنایی با ملات و آجر ساخته شده اند که دانستن مزایا و معایب آجر در این امر بسیار تاثیر گزار است.
واحدهای بنایی ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- آجر سفالی
- بلوک های بتنی
- کاشی های سفالی ساختاری
- سنگ تراشی
آجر
آجر یک واحد مستحکم ساختمان با اندازه و وزن استاندارد است. تاریخچه آن به هزار سال پیش می رسد (تقریباً 7500 سال قبل از میلاد). آجرهای سفالی ساخته شده از خاک رس پخته شده.
ترکیب خاک رس در محدوده وسیعی متفاوت است. معمولاً رس ها عمدتاً از سیلیس (دانه های ماسه)، آلومینا، آهک، آهن، منگنز، گوگرد و فسفات ها با نسبت های مختلف تشکیل شده اند. آجرهای سفالی دارای تراکم متوسط 125 pcf هستند.
آجرها از آسیاب یا خرد کردن خاک رس در آسیاب و مخلوط کردن آن با آب برای پلاستیک ساخته می شوند. سپس خاک رس پلاستیکی قالب گیری، بافت، خشک شده و در نهایت پخته می شود.
آجرها در رنگ های مختلفی مانند قرمز تیره، قهوه ای تیره یا قهوه ای مات بسته به دمای آتش در حین ساخت تولید می شوند. دمای پخت برای تولید آجر از 900 درجه سانتیگراد تا 1200 درجه سانتیگراد (1650 درجه فارنهایت تا 2200 درجه فارنهایت) متغیر است.
موارد استفاده از آجر
1- به عنوان یک واحد ساختاری
از آنجایی که آجر های سفالی یا آجرهای سوخته مستحکم، سخت، بادوام، مقاوم در برابر سایش و آتش هستند، بنابراین به عنوان مصالح سازه ای در سازه های مختلف استفاده می شود:
- ساختمان ها
- پل ها
- پایه ها
- قوس ها
- پیاده رو (پیاده رو ، خیابان ها)
- کفپوش آجری
2- به عنوان یک واحد زیبایی شناسی سطحوح
از آجرها می توان در رنگ ها، اندازه ها و جهت های مختلف برای به دست آوردن طرح های مختلف سطوح استفاده کرد. با توجه به مزایا و معایب آجر از آن به عنوان یک ماده زیبایی شناختی می توان استفاده کرد:
- در پیاده روها
- به عنوان آجر نما ها
- برای اهداف معماری
3- به عنوان یک ماده مقاوم در برابر آتش
مزایا و معایب آجر
استفاده از آجر در ساخت و ساز دارای مزایا و معایبی است. در زیر به برخی از مزایا و معایب آجر اشاره می‌کنم:
مزایا:
- استحکام و مقاومت:آجر به عنوان یک ماده ساختمانی، استحکام بالایی دارد و می‌تواند به صورت پایدار در مقابل بار های فشاری و کششی عمل کند. آجر می‌تواند به ساختمان استحکام و مقاومت لازم را بدهد.
- عایق حرارتی و صوتی: آجر به دلیل ساختار متخلخل خود، عملکرد خوبی در عایق‌بندی حرارتی و صوتی دارد. این ویژگی می‌تواند منجر به کاهش هزینه های سرمایه گذاری در سیستم های عایق بندی مستقل شود.
- پایداری در برابر آتش: آجر، مقاومت خوبی در برابر آتش دارد. با اینکه در صورت تعرض به دمای بسیار بالا ممکن است تا حدی تضعیف شود، اما به طور کلی برای حفظ سلامت ساختمان در مواجهه با حریق مفید است.
- زیبایی و طراحی: آجر ها ظاهری طبیعی و گرم دارند و می‌توانند به ساختمان زیبایی و جذابیت بخشند. با تنوع در اشکال و اندازه های مختلف آجرها، طراحی های خلاقانه و منحصر به فرد قابل انجام است.
- پایداری و مقاومت در برابر عوامل طبیعی: آجرها مقاومت خوبی در برابر عوامل طبیعی مانند بارش، حرارت، سرما و تغییرات دما دارند. آجر های با کیفیت مناسب می‌توانند ساختمان را در برابر خوردگی و فرسایش حفظ کرده و عمر مفید ساختمان را افزایش دهند.
- مصرف انرژی کمتر: آجر ها به عنوان یک ماده ساختمانی معدنی و طبیعی محسوب می شوند و در فرآیند تولید آنها انرژی کمتری مصرف می‌شود. همچنین، آجرها توانایی انتقال و انتشار حرارت را دارند که می‌تواند به حفظ دمای مطلوب در داخل ساختمان و صرفه‌جویی در انرژی کمک کند.
- صرفه ی اقتصادی : مواد اولیه به راحتی در دسترس است.
- جهت گیری ها و اندازه های مختلف بافت های سطحی متفاوتی را ایجاد می کند.
- هزینه نگهداری بسیار پایین مورد نیاز است.
- تخریب سازه های آجری بسیار آسان، زمان کمتری می گیرد.
- قابل استفاده مجدد و قابل بازیافت می باشد.
- دوستدار محیط زیست زیرا آلودگی محیطی کمتری در طول فرآیند تولید ایجاد می کند.
معایب:
- وزن و حمل و نقل: آجرها نسبتاً سنگین هستند و حمل و نقل آنها ممکن است نیازمند تجهیزات و فضای مجزا باشد. همچنین، برای ساختمان های بلندتر نیاز به سازه های پشتیبان قوی تری دارند.
- زمان و هزینه: ساخت و نصب آجرها زمان بر است و ممکن است هزینه بر هم باشد، به خصوص اگر نیاز به صیانت و نگهداری دقیق داشته باشند.
- مسائل نفوذ آب: آجر ها به طور طبیعی تخلخل دارند و در مواجهه با آب ممکن است نفوذ کنند. این مسئله می‌تواند با استفاده از روش های عایق بندی مناسب و پوشش های ضدآب مورد رفع قرار گیرد.
- محدودیت در طرح بندی: استفاده از آجر ممکن است محدودیت هایی را در طرح بندی ساختمان ایجاد کند. به دلیل اندازه و شکل ثابت آجرها، برخی از طرح های مدرن و خلاقانه ممکن است با استفاده از آجر دشوار باشند.
- نیاز به مهارت و زمان در نصب: نصب آجر ها نیاز به مهارت و تخصص دارد. اجرای صحیح و دقیق نیازمند تجربه و آگاهی از روش های نصب است. همچنین، نصب آجر ها زمان بیشتری نسبت به سایر مصالح ساختمانی می‌برد.
- مسائل نفوذ رطوبت: آجرها از طریق تخلخل و جوش‌های آنها می‌توانند در برابر نفوذ رطوبت و آب حساس باشند. این مسئله نیازمند استفاده از روش های عایق‌بندی مناسب است.
- در مناطق زلزله خیز زیاد قابل استفاده نیست.
- استحکام کششی بسیار کمتر نسبت به سایر مصالح ساختمانی.
- سطوح ناهموار آجر ها اگر به درستی تمیز نشوند ممکن است باعث رشد کپک شوند
- تمیز کردن سطوح آجری کار سختی است.
- رنگ آجر با کیفیت پایین زمانی که برای مدت طولانی در معرض آفتاب قرار می گیرد تغییر می کند.
سخن آخر
در نهایت، استفاده از آجر بستگی به نیاز های خاص و محدودیت ها و نوع پروژه شما بستگی دارد.
در هر صورت، قبل از تصمیم‌گیری نهایی، بهتر است با متخصصان و معماران در مورد مزایا و معایب آجر ها مشورت کنید و در نظر داشته باشید که هر سازه و ساختمان دارای شرایط و نیازهای خاص خود است . تا بهترین گزینه را انتخاب کنید.
